archiwalna praca dyplomowa
Obecnie bezrobocie w Polsce uważane jest za jeden z głównych problemów społecznych, stanowiących jednocześnie ważny instrument przechodzenia z gospodarki centralnie sterowanej do gospodarki rynkowej. Nie jest ono przez społeczeństwo akceptowane. Jeżeli jednak godzi się ona z jego istnieniem, mimo że jest ono kosztem społecznie dokuczliwym, to związane to jest z przekonaniem uzyskania większych korzyści w okresach przyszłych.
Argumentem uzasadniającym jego istnienia jest twierdzenie, że występuje ono nie tylko w Polsce czy krajach bloku wschodniego, ale także w krajach o ugruntowanej gospodarce rynkowej.
W ostatnich latach problem bezrobocia w Polsce nabrzmiewał osiągając w końcu stycznia 1995 roku poziom 16,2%. Jest to jeden z wyższych wskaźników w Europie. Zagadnienie to ilustruje tabela 1.
TABELA 1
STOPA BEZROBOCIA W WYBRANYCH KRAJACH W 1995 ROKU (w %)1
| Kraj | Stopa
bezrobocia |
Kraj | Stopa
bezrobocia |
| Polska
Bułgaria Chorwacja Węgry Słowenia Słowacja |
16,2
16,4 15,0 12,1 14,0 10,2 |
Hiszpania
Irlandia Francja Anglia Niemcy Austria |
21,5
17,9 11,6 10,3 8,2 6,8 |
Istniejąca wysoka stopa bezrobocia narastała systematy- cznie od 1990 roku, co ilustruje tabela 2.
TABELA 2
BEZROBOCIE W POLSCE W LATACH 1990 – 1995 2
|
Lata |
Bezrobocie
w tyś. osób |
Stopa
bezrobocia |
| 31.12.1990
31.12.1991 31.12.1992 31.12.1993 31.12.1994 31.01.1995 |
586.1
1126,1 2509,3 2889,6 2953,4 2875,1 |
3,2
6,3 13,7 14,9 16,0 16,2
|
Dane tabeli 2 informują o zarejestrowanych bezrobotnych.Ile osób nie rejestruje się w Biurach Pracy, tego zapewne nikt nie wie, gdyż nie uwzględnia się w nim tych osób, które ze względu na status społeczny (grupa robotniko – chłopów) nie są uznawane za bezrobotnych, chociaż stracili pracę.
Stan bezrobocia w Polsce w latach 1990 – 1998
Bezrobocie w Polsce jest już zjawiskiem trwałym. Pojawiło się ono na początku 1990 roku, a jego rozmiary szybko przekroczyły przewidywania. Pod koniec 1990 r. bezrobocie osiągnęło 1.125 tysięcy, w grudniu 1994 r. 2.882 tys., co stanowiło 15,8 ogólnej siły roboczej kraju. W tej liczbie, absolwenci różnego typu szkół stanowili około 200 tys. osób. Do pewnej stabilizacji a nawet spadku liczby bezrobotnych doszło dopiero w ostatnich miesiącach 1994 r. i pierwszych 1995 roku. Do 1997 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się o około 1 mln osób, a liczba pracujących w porównaniu z 1994 rokiem, zwiększyła się o 700 tys. osób, w tym zatrudnienie poza rolnictwem wzrosło o 400 tys. osób.4 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w urzę- dach pracy w końcu grudnia 1998 roku wyniosła 1.831 tys.osób (w tym 1.071 tys. kobiet) i była wyższa od liczby bezrobotnych zarejestrowanych w końcu listopada ub. roku o 87.946 osób. W grudniu 1998 r. odnotowano wzrost liczby bezrobotnych we wszystkich województwach, przy czym najwyższy względny wzrost wystąpił w: białostockim o 9,1% (2482 osoby), pilskim o 8,3% (1.945 osób), zielonogórskim o 7,8% (2.649 osób) i elbląskim o 7,3% (2.568 osób). Stopa bezrobocia dla kraju wyniosła 10,4% i w porównaniu do poprzedniego miesiąca wzrosła o 0,5 punktu procentowego. Najwyższa stopa bezrobocia występowała w województwach: słupskim (20,5%), suwalskim (20,4%), elbląskim (19,3%) koszalińskim (19,2%), zaś najniższa – w warszawskim (2,6%), poznańskim (3,2%), krakowskim (4,1%) i gdańskim (6,3%).5
„Przypomnieć należy, że liczby te nie w pełni odzwierciedlają rzeczywisty stan bezrobocia z dwóch zasadniczych względów:
a) nie znamy rozmiarów bezrobotnych pracujących na czarno,
b) rozmiarów bezrobocia w środowisku wiejskim, zwłaszcza w województwach o dużej liczbie zatrudnionych chłopo-robotników, którzy stali się bezrobotnymi, a także województw, w których udział w strukturze rolnej danych gospodarstw rolnych był zaoczny”.
Bezrobocie nie jest społecznie groźne, gdy mieści się w granicach do 4-6%. W naszej gospodarce jednak granice te zostały znacznie przekroczone.
1Rocznik Statystyczny GUS , W-wa 1995
2 Mały Rocznik Statystyczny GUS, W-wa 1993, Rocznik Statystyczny GUS, W-wa 1994, Rocznik Statystyczny GUS, W-wa 1995
4 Prof. dr hab. T. Bierkowski „ Uczestnictwo bezrobotnych w kulturze, Bezrobocie jako zjawisko społeczne”. W „ Rynek pracy a edukacja” pod redakcją naukową E. Malewskiej, Olsztyn 1995.
5 KUP, Departament Statystyki, Badań i Analiz „ Podstawowe informacje o bezrobociu” w grudniu 1998 roku.
Rynek w ekonomii. Prace magisterskie i licencjackie 